Beatissimo
papae
Damaso
Hieronymus.
Novum
opus
facere
me
cogis
ex
veteri,
ut
post
exemplaria
Scripturarum
toto
orbe
dispersa,
quasi
quidam
arbiter
sedeam:
et
quia
inter
se
variant,
quae
sint
illa
quae
cum
Graeca
consentiant
veritate,
decernam.
Plus
labor,
sed
periculosa
praesumptio,
judicare
de
caeteris,
ipsum
ab
omnibus
judicandum:
senis
mutare
linguam,
et
canescentem
jam
mundum
ad
initia
retrahere
parvulorum.
Quis
enim
doctus
pariter
vel
indoctus,
cum
in
manus
volumen
assumpserit,
et
a
saliva,
quam
semel
imbibit,
viderit
discrepare
quod
lectitat,
non
statim
erumpat
in
vocem,
me
falsarium,
me
clamans
esse
sacrilegum,
qui
audeam
aliquid
in
veteribus
libris
addere,
mutare,
corrigere?
Adversus
quam
invidiam
duplex
causa
me
consolatur:
quod
et
tu,
qui
summus
Sacerdos
es,
fieri
jubes:
et
verum
non
esse
quod
variat,
etiam
maledicorum
testimonio
comprobatur.
Si
enim
Latinis
exemplaribus
fides
est
adhibenda,
respondeant,
quibus:
tot
enim
sunt
exemplaria pene
quot
codices.
Sin
autem
veritas
est
quaerenda
de
pluribus:
cur
non
ad
Graecam
originem
revertentes,
ea
quae
vel
a
vitiosis
interpretibus
male
edita,
vel
a
praesumptoribus
imperitis
emendata
perversius,
vel
a
librariis
dormitantibus
addita
sunt,
aut
mutata,
corrigimus?
Neque
vero
ego
de
veteri
disputo
Testamento,
quod
a
Septuaginta
senioribus
in
Graecam
linguam
versum,
tertio gradu
ad
nos
usque
pervenit.
Non
quaero
quid
Aquila,
quid
Symmachus
sapiant,
quare
Theodotion
inter
novos
et
veteres
medius
incedat.
Sit
illa
vera
interpretatio,
quam
Apostoli
probaverunt.
De
novo
nunc
loquor
Testamento:
quod
Graecum
esse
non
dubium
est,
excepto
apostolo Matthaeo,
qui
primus
in
Judaea
Evangelium
Christi
Hebraicis
litteris
edidit.
Hoc
certe
cum
in
nostro
sermone
discordat, et
diversos
rivulorum
tramites
ducit:
uno
de
fonte
quaerendum
est.
Praetermitto
eos
codices,
quos
a
Luciano
et
Hesychio nuncupatos,
paucorum
hominum
asserit
perversa
contentio:
quibus
utique
nec
in
veteri
Instrumento
post
Septuaginta
Interpretes
emendare
quid
licuit,
nec
in
Novo
profuit
emendasse:
cum
multarum
gentium
linguis
Scriptura
ante
translata,
doceat
falsa
esse
quae
addita
sunt.
Igitur
haec
praesens
praefatiuncula
pollicetur
quatuor
tantum
Evangelia,
quorum
ordo
est
iste, Matthaeus,
Marcus,
Lucas,
Joannes,
codicum
Graecorum
emendata
collatione,
sed
Veterum.
Quae
ne
multum
a
lectionis
Latinae
consuetudine
discreparent ,
ita
calamo
temperavimus,
ut
his
tantum
quae
sensum
videbantur
mutare,
correctis,
reliqua
manere
pateremur
ut
fuerant.
Canones
quoque,
quos
Eusebius
Caesariensis
episcopus
Alexandrinum
secutus
Ammonium,
in
decem
numeros
ordinavit,
sicut
in
Graeco
habentur,
expressimus.
Quod
si
quis
de
curiosis
voluerit
nosse,
quae
in
Evangeliis,
vel
eadem,
vel
vicina,
vel
sola
sint,
eorum
distinctione
cognoscat.
Magnus
siquidem
hic
in
nostris
codicibus
error
inolevit,
dum
quod
in
eadem
re
alius
Evangelista
plus
dixit,
in
alio
quia
minus
putaverint ,
addiderunt.
Vel
dum
eumdem
sensum
alius
aliter
expressit,
ille
qui
unum
e
quatuor
primum
legerat,
ad
ejus
exemplum
caeteros
quoque
aestimaverit
emendandos.
Unde
accidit,
ut
apud
nos
mixta
sint
omnia,
et
in
Marco
plura
Lucae
atque
Matthaei:
rursum
in
Matthaeo
plura
Joannis
et
Marci,
et
in
caeteris
reliquorum
quae
aliis
propria
sunt,
inveniantur.
Cum
itaque
Canones
legeris,
qui
subjecti
sunt,
confusionis
errore
sublato,
et
similia
omnium
scies,
et
singulis
sua
quaeque
restitues.
In
Canone
primo
concordant
quatuor,
Matthaeus,
Marcus,
Lucas,
Joannes.
In
secundo
tres,
Matthaeus,
Marcus,
Lucas.
In
tertio
tres,
Matthaeus,
Lucas,
Joannes.
In
quarto
tres,
Matthaeus,
Marcus,
Joannes.
In
quinto
duo,
Matthaeus,
Lucas.
In
sexto
duo,
Matthaeus,
Marcus.
In
septimo
duo,
Matthaeus,
Joannes.
In
octavo
duo,
Lucas,
Marcus.
In
nono
duo,
Lucas,
Joannes.
In
decimo propria
unusquisque,
quae
non
habentur
in
aliis,
ediderunt.
Singulis
vero
Evangeliis,
ab
uno
incipiens
usque
ad
finem
librorum,
dispar
numerus
increscit
[Al.
accrescit].
Hic
nigro
colore
praescriptus,
sub
se
habet
alium
ex
minio
numerum discolorem,
qui
ad
decem
usque
procedens,
indicat
prior
numerus,
in
quo
sit
Canone
requirendus.
Cum
igitur
aperto
codice,
verbi
gratia,
illud
sive
illud
capitulum
scire
volueris,
cujus
Canonis
sit,
statim
ex
subjecto
numero
doceberis,
et
recurrens
ad
principia,
in
quibus
Canonum
est
distincta
congeries,
eodemque
statim
Canone
ex
titulo
frontis
invento,
illum
quem
quaerebas
numerum
ejusdem
Evangelistae,
qui
et
ipse
ex
inscriptione
signatur,
invenies:
atque
e
vicino
caeterorum
tramitibus
inspectis,
quos
numeros
e
regione
habeant,
annotabis.
Et
cum
scieris,
recurres
ad
volumina
singulorum,
et
sine
mora
repertis
numeris,
quos
ante
signaveras, reperies
[Al.
reperias]
et
loca,
in
quibus
vel
eadem,
vel
vicina
dixerunt.
Opto,
ut
in
Christo
valeas,
et
mei
memineris,
Papa
beatissime.
|