Canons of Chalcedon in Latin

(Useful mainly if you have found this page through the site's search facility.)

(Click on Latin words to link to the Perseus Morphology. Click here for a version of this page which is linked to the Perseus website morphology and lexicon.)

I. De canonibus uniuscujusque concilii conservandis.
A sanctis Patribus in unaquaque synodo usque nunc prolatas regulas tenere statuimus.

II. Quod non oporteat episcopos aut quoslibet ex clero [clericos] per pecunias ordinari.
Si quis episcoporum accepta pecunia ordinationem fecerit et in nundinationem deduxerit inappretiabilem gratiam, atque ordinaverit episcopum sive chorepiscopum, seu presbyterum, seu diaconum aut quemcunque alium qui connumeratur inter clericos aut accepta pecunia ordinaverit oeconomum, defensorem sive paramonarium; quicunque ergo haec tentaverit, sive convictus fuerit, ipse quidem subeat gradus sui periculum; et qui sic ordinatur nullum habeat fructum ex hujusmodi mercimonio et creatione probrosa, sed sit alienus et dignitatis et sollicitudinis ejus quam per pecunias impetravit: sed et ille qui in his tam turpibus et illicitis lucris intercessor apparuit, siquidem clericus fuerit, de proprio decidat gradu; si vero laicus sive monachus, anathema sit.

III. Quod non oporteat episcopos, clericos et monachos praedia saecularia vel causas suscipere.
Pervenit in sanctam synodum, quia de his qui in clero connumerantur quidam propter turpis lucri gratiam aliorum possessionum conductiones et causas saeculares suscipiant, et se ipsos quidem a ministeriis sanctis per desidiam separant, ad domos autem saecularium concurrant et substantiarum eorum gubernationes avaritiae causa suscipiant. Decrevit igitur sancta et magna synodus neminem deinceps horum, hoc est, episcopum, sive clericum, aut monachum conducere possessiones aut miscere se saecularibus procurationibus posse, nisi forte qui legibus ad minorum aetatum tutelas sive curationes inexcusabiles attrahuntur, aut cui ipsius civitatis episcopus ecclesiasticarum rerum commiserit gubernacula, vel orphanorum aut viduarum quae indefensae sunt aut earum personarum quae maxime ecclesiastico indigent adminiculo, propter timorem Dei. Si quis vero transgressus fuerit statuta haec, ecclesiasticae correptioni subjaceat.

IV. De honore monachis competente et ut nullus eorum tentet ecclesiastica aut saecularia inquietare negotia, nec alienum servum praeter conscientiam domini ejus suscipere.
Qui vere et pure solitariam eligunt vitam digni sunt convenienti honore: quia tamen quidam habitu monachi utentes, ecclesiasticos actus civilesque conturbant, circumeuntes indifferenter civitates nec non et monasteria, se ipsos praesumptioni propriae commendantes; placuit neminem sibi aut aedificare aut constituere [Ae., construere] monasteria aut oratorii domum sine conscientia ipsius civitatis episcopi: eos vero qui per singulas civitates seu possessiones in monasteriis sunt subjectos esse episcopos, et quietos operam dare atque observare jejunia et orationes in locis in quibus semel Deo sese devoverint permanentes, et neque communicare, ecclesiasticas neque saeculares aliquas attrectare actiones, relinquentes propria monasteria; nisi forte jubeantur propter urgentes necessitates ab ipsius civitatis episcopo: et neminem servorum suscipi in monasterium ut sit cum eis monachus, nisi cum domini proprii conscientia. Praetereuntem vero haec decrevimus extra communionem esse, ne nomen Domini blasphemetur: convenit vero civitatis episcopo curam et sollicitudinem necessariam monasteriis exhibere.

V. Quod non liceat episcopum vel quemlibet ex clero de alia ad aliam transmigrare civitatem.
Propter eos episcopos sive clericos qui de civitate ad civitatem transeunt placuit definitiones datas a sanctis Patribus habere propriam firmitatem.

VI. Quod non oporteat absolute quoslibet ordinare nisi in propria.
Neminem absolute ordinare presbyterum vel diaconum nec quemlibet alium in ecclesiastica ordinatione constitutum, nisi manifeste in ecclesia civitatis sive possessionis aut in martyrio aut in monasterio, et qui ordinatur mereatur ordinationis publicatae vocabulum: eos vero qui absolute ordinantur decrevit sancta synodus vacuam habere manus impositionem, et nullum ejus tale factum valere ad injuriam ipsius qui eum ordinavit.

VII. De clericis et monachis non manentibus in suo proposito.
Eos qui semel in clero taxati fuerint, sive in monasteriis, decrevimus neque ad militiam neque ad honores saeculares venire, aut eos qui hoc ausi fuerint facere et non ejus rei poenitere maluerint, aut ad hoc idem revertantur quod ante non obtentu Dei proposuerant sibi, anathema esse.

VIII. De clericis qui sunt in ptochiis, monasteriis atque martyriis quae sub potestate episcoporum uniuscujusque civitatis existunt.
Clerici in ptochiis et in monasteriis aut martyriis constituti sub potestate sint ejus, qui in ea est civitate episcopus, secundum traditionem sanctorum Patrum, nec per praesumptionem recedant a suo episcopo, ii vero qui ausi fuerint rescindere hujusmodi ordinationem quocunque modo, vel si noluerint subjacere proprio episcopo, si quidem fuerint clerici, paternarum ordinationum subjaceant condemnationibus; si autem monachi seu laici sunt, excommunicentur.

IX. Quod non oporteat clericos praetermisso episcopo ad saecularia judicia commeare.
Si clericus adversus clericum habeat negotium, non relinquat suum episcopum et ad saecularia judicia concurrat; sed primum negotium ipsum agitetur apud episcopum proprium, et ita, si fuerit judicium ipsius episcopi [U., episcopi contrarium], apud arbitros ex utraque parte electos audiatur negotium: si quis vero contra haec fecerit, canonum subjaceat correptionibus. Et si clericus adversus suum, seu alium episcopum habeat causam, apud audientiam synodi provinciae ejus conqueratur [Ae., inquiratur]: si vero contra ipsius provinciae ac metropolitanum episcopum episcopus sive clericus habeat controversiam, pergat aut ad ipsius dioecesis episcopos, aut certe ad Constantinopolitanae regiae civitatis sedem, et ibi proprium negotium exsequatur [B.R., exquiratur].

X. Quod non liceat clerico in duabus ecclesiis ministrare.
Non licere clericum in ecclesiis duarum civitatum ordinari [T. 2, ministrare], sed in ea in qua ab initio ordinatus est et cujus expetierat ante perfugium: et si propter vanae gloriae desiderium utpote ad ecclesiam majorem confugerit, jubemus eum ecclesiae propriae restitui, id est ubi ab exordio ordinatus est, et ibi tantummodo ministrare. Si vero quis jam translatus est ab ecclesia in aliam ecclesiam, nihil habeat commune cum priore ecclesia, sive sub ecclesia constitutis martyriis sive ptochiis vel xenodochiis aut eorum negotiis. Eos vero qui ausi fuerint post ordinationem hujus magnae et universalis synodi agere quae prohibita sunt, statuit sancta synodus cadere de proprio gradu.

XI. Quod oporteat egenis epistolia tribui, honestiores autem commendatitiis litteris approbari.
Omnes pauperes et indigentes ecclesiasticis auxiliis cum probatione epistolii sive pacificis, quae dicuntur irenica ecclesiastica, tantummodo proficisci statuimus, et non commendatitiis epistolis; quia commendatitias quas dicimus epistolas eos tantum accipere convenit, qui in opinione sunt clariores, ut eis tantummodo praebeantur.

XII. Quod nequaquam in duos metropolitanos provincia dividatur.
Pervenit ad nos quod quidam praeter ecclesiasticas ordinationes affectantes potentiam per pragmaticum sacrum unam provinciam in duas dividant, et ex hoc inveniuntur duo metropolitani episcopi in eadem et una esse provincia: statuit igitur sancta synodus deinceps nihil tale attentari a quolibet episcopo, eos vero qui aliquid tale tentaverint cadere de proprio gradu. Si quae vero antea civitates per pragmaticum imperiale metropolitani nominis honore decoratae sunt, nomine solo fruantur, et qui Ecclesiam ejus regit, episcopus scilicet, privilegio metropolitano episcopo jure proprio reservato.

XIII. Quod non oporteat extraneos clericos sine commendatitiis litteris ministrare.
Extraneum clericum et lectores extra suam civitatem sine commendatitiis litteris proprii episcopi nunquam penitus liceat ministrare.

XIV. Quod non liceat clerico uxorem seetae alterius accipere, nisi forte spoponderit se ad veram fidem venire.
Quia in quibusdam provinciis conceditur psalmistis et lectoribus uxores accipere, statuit sancta synodus prorsus non licere his alterius sectae accipere uxorem: si quis vero praevenit et habet jam de tali connubio filios, si forte praevenerint eos jam apud haereticos baptizare, debent eos offerre catholicae ecclesiae ut ibi communicent; qui vero adhuc baptizati non sunt omnimodo non posse eos in haeretica ecclesia baptizari, nec matrimonio jungi haeretico, Judaeo vel pagano, nisi forte spoponderit se venire ad orthodoxam fidem, dum conjungitur personae orthodoxae: si quis vero hanc definitionem sanctae synodi praeterierit, regularum condemnationibus subjaceat.

XV. De diaconissis mulieribus, ut nisi quadragenarias non liceat ordinari.
Diaconissam non debere ante quadraginta annos ordinari, et hanc cum diligenti probatione: si vero susceperit ordinationem et quantocunque tempore observaverit ad ministerium, et postea se nuptiis tradiderit, injuriam faciens Dei gratiae, haec anathema sit cum eo qui in illius nuptias convenerit.

XVI. De monachis puellisque Deo dicatis quod non liceat eis nuptiis jungi.
Si qua virgo se dedicaverit Deo, similiter et monachus, non licere eis nuptiis jungi: si vero inventi fuerint hoc facientes, maneant excommunicati; statuimus vero posse in eis facere humanitatem, si ita probaverit loci episcopus.

XVII. De ecclesiis in parochiis per triginta annos ab episcopo habitis, vel de renovatis urbibus.
Per singulas ecclesias rusticanas parochias sive in possessionibus permanere immobiles apud eos qui eas tenent episcopos, et maxime qui eas sine violentia jam per triginta annos tenentes gubernaverint; si vero intra [Ae., B,R., infra] triginta annos etiam facta fuerit aut fiat de eis dubitatio, licere eis qui se dixerint laesos propter eas movere apud synodum provinciae certamen. Si quis vero putaverit se a proprio metropolitano gravari, apud principem ipsius dioeceseos aut apud Constantinopolitanae civitatis sedem agat judicium, sicut jam dictum est: si vero quaelibet civitas per auctoritatem imperialem renovata est, aut si renovetur in posterum civilibus et publicis ordinationibus, etiam ecclesiarum parochiarum sequatur ordinatio.

XVIII. De conspiratione clericorum, quod Graeci fratrias dicunt.
Conjurationum et conspirationum crimen, quod apud Graecos dicitur fratria, et publicis etiam legibus certum est penitus inhiberi, hoc multo magis in sancta Dei Ecclesia ne fiat convenit abdicari. Si qui vero clerici seu monachi inventi fuerint conjurantes aut fratrias vel factiones aliquas componentes suis episcopis aut aliis clericis, omnimodo cadant de proprio gradu.

XIX. Quod oportet per provincias bis in anno concilium fieri.
Pervenit in nostras aures quod in provinciis statuta episcoporum concilia minime celebrentur, et quod inde multae quae correctione opus habeant ecclesiasticae res negligantur: statuit igitur haec sancta synodus secundum Patrum regulas bis in anno in unum convenire per singulas provincias episcopos, ubi metropolitanus probaverit, et sic corrigere singula quae emerserint. Qui vero noluerint convenire episcopi constituti in suis civitatibus, et hoc maxime cum in sui corporis sanitate consistant, etiam omnibus aliis urgentibus et inexcusabilibus negotiis liberi sint, licere eos fraternae charitatis admonitionibus corripi.

XX. Quod minime clericos in aliam civitatem transmigrare liceat, nisi eos qui proprias amiserint civitates.
Clericos in singulis ecclesiis constitutos, sicut jam decrevimus, non licere in alterius civitatis ecclesiis ordinari, sed quiescere in ea in qua ab initio fecit principium ministrandi, exceptis illis qui proprias civitates perdiderunt et ex necessitate ad alias ecclesias migraverunt. Si vero quicunque episcopus post definitionem istam ad alium episcopum pertinentem clericum susceperit, placuit sanctae synodo hunc qui suscepit et eum qui susceptus est tandiu excommunicatos manere, quandiu ipse clericus ad propriam revertatur ecclesiam.

XXI. De episcoporum aut clericorum accusatoribus quales debeant suscipi in accusatione.
Clericus sive laicus, qui accusaverit episcopos aut clericos, temere atque indifferenter non debent suscipi in accusationem, nisi prius eorum opinio fuerit praescrutata.

XXII. Quod non liceat clericis post mortem sui episcopi res ad eum pertinentes diripere.
Non licere clericis post mortem sui episcopi rapere pertinentes ad eum res, sicuti jam ex praecedentibus regulis statutum habetur: si vero haec fecerint, periclitari se noverint in proprio gradu.

XXIII. De clericis et monachis vel excommunicatis qui praeter voluntatem sui episcopi ad urbem regiam veniunt.
Pervenit in aures sanctae synodi quia clerici quidam et monachi nihil sibi habentes injunctum a proprio episcopo, interdum vero etiam illi qui ab eo fuerint excommunicati, veniant ad hanc regiam civitatem Constantinopolitanam, et multis temporibus in ea consistentes perturbationes tranquillitati ecclesiasticae inferant et diversorum domos corrumpant: statuit igitur sancta synodus hos quidem primum commonere per defensorem Constantinopolitanae Ecclesiae, ut exeant de regia civitate; si autem in eodem proposito improbe perduraverint, etiam invitos eos ejici per eumdem defensorem, ut ad sua loca perveniant.

XXIV. Quod non liceat monasteria diversoria saecularia fieri.
Quae semel consecrata fuerint monasteria cum judicio sui episcopi manere in perpetuo, et pertinentes ad eas res conservari ipsi monasterio, et non ulterius posse ea fieri saecularia habitacula; qui vero permiserint haec fieri, subjaceant his condemnationibus quae per canones constitutae sunt.

XXV. Quod non oporteat post obitum episcopi ordinationem alterius episcopi diu differri.
Quoniam quidam metropolitanorum, sicut ad nos perlatum est, negligunt creditos sibi greges et differunt ordinationes facere episcoporum: placuit sanctae synodo intra tres menses fieri ordinationes episcoporum, nisi forte inexcusabilis necessitas coegerit ordinationis tempus amplius propagari [Ae., prorogari]: si autem quis episcoporum haec non observaverit, ipsum debere ecclesiasticae condemnationi subjacere: reditus vero ejusdem viduatae Ecclesiae integros reservari apud oeconomum ejusdem ecclesiae.

XXVI. De oeconomis, id est, dispensatoribus singularum ecclesiarum habendis.
Quia in quibusdam ecclesiis, sicut ad nos pervenit, sine oeconomo episcopi res ecclesiasticas tractant; placuit omnes Ecclesias episcopos habentes habere et oeconomos de proprio clero, qui gubernent Ecclesiae res cum arbitrio sui episcopi, ut non sine testimonio sit gubernatio ipsarum rerum ecclesiasticarum, et ex hoc eveniat dispergi ejusdem Ecclesiae res et sacerdotali dignitati obtrectatio generetur: si vero quis haec non observaverit, divinis subjaceat regulis.

XXVII. De his qui sibi rapiunt uxores.
Eos qui sibi rapiunt uxores vel eos qui eis auxilium praestiterint, statuit sancta synodus, si quidem clerici fuerint, cadere de proprio gradu; si vero laici, anathema esse.